Nowy Jork (Newy York City, City of New York) – stolica i jednocześnie najbardziej zaludnione miasto Stanów Zjednoczonych, a także centrum jednej z największych aglomeracji na świecie. Położony przy atlantyckim nabrzeżu, w północno – wschodniej części kraju. Podzielony na pięć okręgów administracyjnych: Bronksu, Brooklynu, Manhattanu, Queens i Staten Island.
Ziemie, na których położone jest miasto, zostały odkryte w 1524 roku przez Giovanniego Verrazano, i były obiektem zainteresowania europejskich mocarstw od długiego czasu. W 1614 roku na tym terenie Holendrzy założyli pierwszą osadę handlową (faktorię). Dziesięć lat później osada rozrosła się do osady kupieckiej i zyskała nazwę Nowy Amsterdam, a cała kolonia nazwana została Nowymi Niderlandami. Większość ówczesnej populacji stanowili Indianie. W roku 1626 Peter Minuit kupił od nich widniejącą nad okolicą wyspę, która dzisiaj znana jest jako Manhattan. Koszt tej transakcji wyniósł podobno 24 dolary. Z czasem do osady zaczęły napływać coraz liczniejsze grupy białych osadników. Wraz z nimi do kolonii sprowadzono niewolników z Czarnego Kontynentu. W tym okresie rozwoju osady zabudowa była bardzo chaotyczna, nie poprzedzana żadnymi planami. Kolonia nie przynosiła także zakładanych dochodów.
W 1664 roku Nowy Amsterdam przejmują Anglicy, zmieniając jego nazwę na Nowy Jork, na część Jakuba Stuarta – księcia Jorku. Pod wpływem nowych rządów liczba mieszkańców wzrasta, osada rozkwita, a w 1686 roku uzyskuje prawa miejskie. Przez kolejne lata miasto było nękane licznymi walkami wewnętrznymi, aż do roku 1776, kiedy to w amerykanach odezwał się duch niepodległościowy. Po siedmiu latach walk Anglicy ostatecznie opuścili Nowy Jork, a niespełna dwa lata później w 1885 roku miasto zostało ustanowione stolicą Stanów Zjednoczonych. W 1789 roku zaprzysiężony został pierwszy w historii prezydent USA – George Washington. Po raz pierwszy powołano także Kongres Stanów Zjednoczonych, Sąd Najwyższy, i zaprezentowano Bill of Rights, a wszystko to miało miejsce w nowojorskim Federal Hall na Wall Street. W kolejnych wiekach w mieście następuje ogromny rozwój, a Nowy Jork staje się najważniejszym ośrodkiem finansowym i gospodarczym. Na początku lat 20 XX wieku był najbardziej zaludnionym miastem na świecie, pozostawiając w tyle Londyn. Jednak z nastaniem lat 60 zaczął borykać się ze wzrostem przestępczości i problemami gospodarczymi, ale nadal nie ustępował czołówce światowych potęg. Kiedy 11 września 2001 roku, ofiarom ataku terrorystycznego padł największy biznesowy kompleks – bliźniacze wieże World Trade Center, a śmierć poniosło ponad 3 tysiące osób, miasto stało się symbolem walki z terroryzmem i walki o wolność. Maksymalnie zwiększono działania na rzecz bezpieczeństwa, nie tylko w Nowym Jorku, ale w całym kraju i w większości regionów globu.
Współczesna panorama miasta zawdzięcza swą rozpoznawalność licznym drapaczom chmur, które największe wrażanie robią w nocy. Styl architektoniczny nowojorskiej zabudowy jest bardzo zróżnicowany. Od szeregowych kamienic z elewacją z piaskowca na Bronksie, przez biurowce powstające w stylu Art Deco, neogotyckim czy uderzające nowoczesnymi bryłami.
 
Ponad 110 km2 miejskiej powierzchni zajmują tereny zielone, a publiczne plaże rozciągają się na długość 23 kilometrów. Najbardziej znanym parkiem jest Central Park, będący tłem dla akcji wielu znanych filmów. Rocznie odwiedza go ponad 25 milionów gości, których przyciągają liczne atrakcje, jak Central Park Zoo, czy zamek Belvedere Castle.
Nowy Jork jest zarodkiem wielu ruchów kulturowych i artystycznych. Stąd wywodzi się ekspresjonizm abstrakcyjny w malarstwie, hip hop, punk, disco w muzyce. Miasto było także mekką dla koneserów muzyki jazzowej, głównie w latach 40 ubiegłego wieku. Obecnie życie kulturowe tętni tu dniem i nocą, oferując ponad 500 galerii sztuki i blisko 2000 instytucji kulturowych. Na jednej z głównych ulic Manhattanu – Broadwayu, mieści się 39 największych miejskich teatrów. Jest jedną z głównych atrakcji Nowego Jorku, a roczny dochód jaki dostarcza miastu przekracza 1 miliard dolarów. Znajdzie się tu także coś dla wielbicieli opery, którzy wybierać mogą spośród Metropolitan Opera, New York City Opera, Filharmonii Nowojorskiej czy Siedziby New York City Ballet.
Turystyka jest jedną z najbardziej dochodowych gałęzi przemysłu miasta, a jej największym symbolem, nie używając metafory, jest Statua Wolności, darowana przez francuzów jako upamiętnienie przymierza ze Stanami Zjednoczonymi, w trakcie wojny o niepodległość. Ma status pomnika narodowego i jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Na jej szczycie znajduje się punkt widokowy rozciągający się na panoramę metropolii.
W dżungli wieżowców, jeden wyróżnia się nad miastem charakterystyczną budową zwieńczoną iglicą. W tej chwili jest trzecim pod względem wysokości budynkiem w USA – Empire State Building, którego całkowita wysokość wynosi 443 metry, a dzielona jest między 102 piętra.
Będąc w Nowym Jorku należy wygospodarować czas na spacer wzdłuż Time Square. Ikona miasta i jednocześnie centrum światowego handlu i branży modowej. Rozświetlona tysiącami neonów i banerów, tętni życiem 24 godziny na dobę.
Dla zgłodniałych po całym dniu zwiedzania, do wyboru są liczne restauracje, puby, kawiarnie i bary, oferujące kuchnie z niemal całego świata, urozmaicone imigranckimi wpływami. Jednak najbardziej charakterystyczne pozostają hot-dogi, sprzedawane bezpośrednio na ulicy z wózków gastronomicznych.
Populacja Nowego Jorku jest bardzo zróżnicowana. Szacuje się, że ponad 36% mieszkańców jest pochodzenia obcego. Wśród nich znajduje się także pokaźna grupa naszych rodaków, licząca 2,7%. Głównym skupiskiem Polonii jest przede wszystkim dzielnica Greenpoint, określana jako Little Poland, czyli Mała Polska. Działają tu polskie organizacje i wydawana jest polska prasa. Funkcjonuje także polski teatr, galerie i klub żeglarski.
Obecnie Nowy Jork jest jednym z najnowocześniejszym miast świata, wyznacza trendy nie tylko w biznesie i modzie, ale także w stylu życia, a ze względu na różnorodność etniczną nazywa się go Stolicą Świata.
